Waarom weerbare teelt begint bij het geheel
“Veel bedrijven zijn bezig met producten, ik denk meer vanuit systemen.”
Die zin kwam spontaan naar boven tijdens het interview met masterstudenten van de Vrije Universiteit Amsterdam 15 oktober jl. De masterstudenten doen onderzoek naar het holomicrobioom, de samenhang tussen de microbiomen van mens, dier, plant en omgeving. Hun vragen gingen over hoe kennis over microben kan helpen om de landbouw duurzamer te maken.
Wat mij raakte is dat dit onderwerp precies aansluit bij wat ik dagelijks in het veld zie. Plantgezondheid ontstaat nooit uit één flesje of middel, maar uit balans tussen bodemstructuur, zuurstof, voeding en microbieel leven.
Productdenken: snel, maar kortzichtig
In de landbouw is het verleidelijk om te zoeken naar het volgende ‘product dat het oplost’. Een middel tegen stress, een meststof voor groei, een biostimulant voor wortels. Maar als het systeem eronder uit balans is, bijvoorbeeld door verdichting, te weinig zuurstof of een verkeerde pH, dan blijft het dweilen met de kraan open.
Een gewas dat structureel onder stress staat vraagt om symptoombestrijding, een systeem dat in evenwicht is regelt zichzelf.
Systeemdenken: begrijpen vóór handelen
Ik werk liever andersom. Eerst kijken, meten en begrijpen. Hoe is de structuur? Wat zegt het redoxniveau? Hoe actief is het bodemleven? Vanuit die inzichten bouw je aan een weerbaar systeem dat zichzelf kan herstellen.
Daarin werk ik niet tegen problemen, maar met processen. Het draait om samenhang, niet om losse puzzelstukjes.
Wetenschap en praktijk komen samen
Tijdens het gesprek met de studenten merkte ik hoe waardevol het is als wetenschap en praktijk elkaar aanvullen. Zij brengen nieuwsgierigheid en data, ik breng ervaring en context. Samen leer je sneller.
Hun onderzoek helpt om beter te begrijpen waarom sommige systemen stabiel zijn en andere niet. En dat is precies de kennis die we nodig hebben om landbouw weer toekomstbestendig te maken.
Naar een nieuwe manier van kijken
Weerbare teelt vraagt om een mentale omslag, van product naar systeem en van symptoom naar oorzaak. Wie dat eenmaal ziet kijkt nooit meer hetzelfde naar zijn gewas.
Hoe kijk jij naar je eigen teeltsysteem? Misschien is het tijd om niet meer te vragen “Wat voeg ik toe?”, maar “Wat werkt al samen?”
👉🏻 Benieuwd hoe systeemdenken je helpt om weerbaarheid op te bouwen? Boek een lezing of gastles en ontdek hoe wetenschap en praktijk samenkomen in de bodem.
